Jak chronić swoją twórczość? Nota copyright ©

Tworzysz grafiki do social mediów, piszesz wpisy blogowe lub fotografujesz? Ta twórczość to efekt Twojej pracy, talentu i zaangażowania – warto więc zadbać, by była odpowiednio chroniona. W czasach, w których treści są notorycznie kopiowane, znajomość podstawowych zasad prawa autorskiego staje się niezbędna dla każdego przedsiębiorcy działającego w sieci. W tym wpisie wytłumaczę Ci, czym jest nota copyright i jak prawidłowo ją stosować.

Czym jest nota copyright?

Słowo copyright w języku angielskim oznacza prawo autorskie. Nota copyright to informacja o prawach autorskich. Niejednokrotnie widziałaś(-łeś) na stronie internetowej, w książkach czy drukowanych materiałach literę “c” w kółeczku. Takie oznaczenie © to właśnie nota copyright.

Przykład noty copyright:

Czy trzeba stosować notę copyright?

Nie trzeba. Prawa autorskie (zarówno majątkowe, jak i osobiste) przysługują Ci jako twórcy od chwili ustalenia utworu, czyli wyrażenia go w jakiejkolwiek formie (np. zapisania, nagrania, stworzenia pierwszego szkicu). Jako autor nie musisz spełniać żadnych dodatkowych formalności, a utwór może mieć nawet postać nieukończoną, aby przysługiwały Ci prawa autorskie do utworu.

Tak naprawdę trzeba spełnić jeden (tylko albo aż) warunek! Twoje “materiały” muszą być utworem w rozumieniu praw autorskich. 

Żeby to, co stworzysz (wpis na blogu, grafika, zdjęcie, e-book, kurs online), podlegało ochronie prawnoautorskiej, musi mieć odpowiednie cechy, aby można było go zakwalifikować jako utwór w rozumieniu prawa autorskiego.

3. Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną.

4. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.

Art. 1 ust. 3-4 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych

Jakie cechy musi spełniać utwór, aby podlegał ochronie?

Aby Twoja twórczość podlegała ochronie prawnoautorskiej, musi zostać uznana za utwór. Aby tak się stało, dany wytwór Twojej twórczości musi:

• mieć jakąś formę wyrażenia,
• stanowić rezultat działalności twórczej człowieka,
• mieć unikalny, indywidualny charakter twórcy.

Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). 

Art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych

Jeśli wytwór spełnia powyższe kryteria, można go uznać za utwór chroniony prawem autorskim. Taka ochrona istnieje od momentu ustalenia utworu – niezależnie od formalności, takich jak rejestracja czy umieszczanie noty copyright. Utworem może być nawet robocza wersja wpisu blogowego. 

Uwaga! Pamiętaj jednak, że prawo autorskie nie chroni idei, koncepcji, metod, odkryć czy procesów. Utworem nie będzie zatem metoda sprzedaży czy metoda nauki języka obcego. 

Ochrona przysługuje jednak konkretnemu sposobowi ich wyrażenia.

Ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażenia; nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne.

Art. 1 ust. 2¹ ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych

Dlaczego jednak warto stosować notę copyright?

Nota copyright, czyli informacja z popularnym znakiem ©, to Twoje oświadczenie, w którym informujesz inne osoby, że dany materiał jest utworem w rozumieniu prawa autorskiego i Ty jesteś jego autorem (a przynajmniej rościsz sobie do tego prawa). 

Warto stosować notę copyright z prostej przyczyny. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że znalezione w internecie nie oznacza “bezpańskie”. Warto zatem stosować znak ©, aby poinformować osobę, która ma dostęp do Twoich utworów, że oglądany przez nią materiał podlega ochronie. 

Korzystanie z noty copyright jest również pomocne w przypadku naruszenia Twoich praw autorskich, w szczególności kiedy trzeba będzie iść do sądu. Istnieje bowiem domniemanie (przyjmuje się coś za prawdę, póki nie udowodnimy, że jest inaczej), że twórcą danego utworu jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono utworze.

Domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.

Art. 8 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych

Pamiętaj!

Nie są wymagane żadne formalności, aby przejaw Twojej twórczości stał się utworem w rozumieniu prawa autorskiego. Samo oznaczenie danego materiału notą copyright nie sprawi też, że nagle Twoja twórczość zostanie uznana za utwór, jeżeli nie będzie mieć cech utworu. 

Podobnie jest z domniemaniem. Jeżeli weźmiesz fragment mojego wpisu blogowego, wrzucisz go do siebie na bloga lub do e-booka i oznaczysz całość notą copyright, to będzie istniało domniemanie, że to Ty, a nie ja jesteś autorem tekstu. Jednak mogę to zakwestionować, obalając to domniemanie. To trochę jakbym obalała mit.

Jak prawidłowo konstruować notę copyright?

Nota copyright składa się z 3 elementów:

1. Symbolu ©
2. Roku pierwszej publikacji utworu
3. Właściciela praw autorskich (twórcy)

Prawidłowo więc nota copyright powinna być konstruowana w poniższy sposób:

 © 2025 Natalia Stojanowska 

Ważne! Z uwagi na to, że strona internetowa podlega nieustannym modyfikacjom i zmianom, przyjęło się stosować przedziały czasowe:

© 2023 – 2025 Natalia Stojanowska 

Podsumowanie. Nota copyright – stosować czy nie?

Chociaż polskie przepisy prawa nie nakładają obowiązku umieszczania noty copyright, jej stosowanie przyniesie Ci korzyści. Nie wpłynie zaś negatywnie na Twój biznes. 

Zamieszczając ją, ułatwiasz innym osobom identyfikację właściciela praw autorskich do utworu. Dzięki temu zmniejszasz ryzyko, że ktoś będzie się zasłaniał niewiedzą, kto jest autorem, w przypadku naruszenia Twoich praw autorskich. 

Pamiętaj jednak, że brak noty copyright nie wpływa na Twoje prawa do utworu w świetle polskiej ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Stosować czy nie? Moim zdaniem – stosować.

Niniejszy artykuł ma charakter wyłącznie edukacyjny i nie stanowi porady prawnej ani opinii prawnej. Zapoznaj się z notą prawną.

Jeżeli potrzebujesz indywidualnej pomocy związanej dostosowaniem się do zmian prawnych, napisz na napisz@tudzialprawny.pl. 

Stan prawny na dzień: 16.02.2025 r.

Bibliografia

1. U.S. Copyright Office, Copyright Notice, https://www.copyright.gov/circs/circ03.pdf, dostęp: 31.12.2024 r. 
2. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 8 września 2017 r., sygn. I ACa 150/17, Lex nr nr 2372210.
3. Ustawa  z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, tj. Dz.U. z 2025 r., poz. 24 

Źródło zdjęcia: Leeloo The First, https://www.pexels.com/pl-pl/zdjecie/telefon-komorkowy-okulary-marka-ekran-8970669/, dostęp: 16.02.2025 r.