Akt o usługach cyfrowych. Obowiązki właścicieli stron internetowych (usług hostingu)

Wstęp

Rozporządzenie DSA nakłada obowiązki na określone podmioty działające w internecie. Obowiązki te zostały podzielone na dwie kategorie: podstawowe i dodatkowe. Niniejszy tekst omawia podstawowe i dodatkowe obowiązki stawiane dostawcom usług pośrednich zgodnie z rozporządzeniem DSA. Artykuł ten jest skierowany do drobnych przedsiębiorców działających w branży e-commerce. Celowo pominięto w nim obowiązki stawiane wyłącznie:

• podmiotom kwalifikowanym jako bardzo duże platformy internetowe lub bardzo duże wyszukiwarki internetowe;
• podmiotom oferującym platformy typu marketplace. 

Co to jest usługa pośrednia?

Przepisy DSA nakładają obowiązki na dostawców usługi pośredniej. Zalicza się do niej jedną z trzech kategorii usług:

• usługę zwykłego przekazu,
• usługę cachingu,
• usługę hostingu.

Dla większości drobnych przedsiębiorców działających online znaczenie będzie miała usługa hostingu, ponieważ:

1. większość stron internetowych oferuje usługę hostingu (udostępnianie formularzy w witrynie internetowej),
2. podtypem usługi hostingu są platformy internetowe. 

Jakie są obowiązki dostawców usług pośrednich?

Przepisy DSA dzielą obowiązki na 2 kategorie: podstawowe i dodatkowe.

W ramach dodatkowych obowiązków są jeszcze subkategorie:

1. obowiązki skierowane do bardzo dużych platform lub wyszukiwarek internetowych, 
2. obowiązki mające zastosowanie do platform internetowych. 

Niniejszy artykuł omawia jedynie podstawowe obowiązki nałożone na dostawców usług pośrednich. W celu łatwiejszego ich zrozumienia w dalszej części będę posługiwać się pojęciem właściciela strony internetowej. Jest to pewne uproszczenie i odnosi się ono do właściciela strony internetowej, który kwalifikuje się jako dostawca usług pośrednich, ponieważ gromadzi („przechowuje”) na swojej stronie internetowej (za jej pośrednictwem) treści udostępniane przez użytkowników, którzy na nią wchodzą. Treści te są zbierane za pośrednictwem dostępnych na stronie formularzy. 

Podstawowe obowiązki

Podstawowe obowiązki

1. Wyznaczenie punktu kontaktowego 2. Wyznaczenie przedstawiciela (podmioty poza UE) 3. Aktualizacja regulaminu strony 4. Publikowanie sprawozdania dot. moderowanych treści* *Przewidziane są wyjątki

Podstawowe obowiązki zostały wskazane w art. 11 – 15 rozporządzenia DSA.  

Należą do nich:

1. wyznaczenie pojedynczego punktu kontaktowego dla organów, 
2. wyznaczenie pojedynczego punktu kontaktowego dla użytkowników,
3. wyznaczenie przedstawiciela prawnego dla przedsiębiorców, którzy nie mają siedziby w UE,
4. aktualizacja regulaminu strony uwzględniająca zasady moderowania treści publikowanych przez użytkowników,
5. publikowanie sprawozdania z moderowania treści. 

Punkt kontaktowy dla organów i użytkowników

Właściciel strony internetowej ma obowiązek wyznaczyć punkty kontaktowe umożliwiające z nim komunikację. Oba punkty można po prostu połączyć. Komunikacja musi odbywać się za pośrednictwem drogi elektronicznej (np. e-mail, formularz kontaktowy). Punkty kontaktowe mają ułatwiać komunikację organom (polskim i europejskim) odpowiedzialnym za zgodność z przepisami DSA oraz użytkownikom korzystającym z funkcjonalności na stronie internetowej (odbiorcom tej usługi) (art. 12 Rozporządzenia DSA). 

Przykłady realizacji tego obowiązku

1. Zakładka kontakt na stronie internetowej 

Punkt kontaktowy dot. serwisu – napisz@tudzialprawny.pl

2. Regulamin serwisu 

Właściciel serwisu wyznaczył punkt kontaktowy dla zgłoszeń związanych z serwisem. Jest on dostępny pod adresem e-mail: napisz@tudzialprawny.pl. Jest przeznaczony do bezpośredniej komunikacji z użytkownikami oraz właściwymi organami nadzorczymi. Komunikacja jest prowadzona wyłącznie w języku polskim. 

Przedstawiciel prawny

Podobnie jak w przypadku RODO przedsiębiorcy, którzy kierują swoje usługi do osób mieszkających w UE, ale sami nie mają siedziby w Unii, mają obowiązek wyznaczenia na piśmie przedstawiciela prawnego do działania w ich imieniu (art. 13 Rozporządzenia DSA). 

Przykłady realizacji tego obowiązku 

1. Zakładka kontakt na stronie internetowej 

Przedstawiciel właściciela serwisu 

e-mail: przedstawiciel@tudzialprawny.pl 

adres do korespondencji:  Przedstawiciel Edukacja Prawna, ul. Kolorowa 7, 88-150 Bajkowo

2. Regulamin serwisu 

Właściciel serwisu wyznaczył przedstawiciela, z którym można kontaktować się za pośrednictwem:

• poczty elektronicznej: przedstawiciel@tudzialprawny.pl 
• poczty tradycyjnej: Przedstawiciel Edukacja Prawna, ul. Kolorowa 7, 88-150 Bajkowo

Komunikacja jest prowadzona wyłącznie w języku polskim. 

Regulamin (warunki korzystania z usług)

Obowiązki wynikające z rozporządzenia DSA wymagają aktualizacji regulaminu strony internetowej oraz stworzenia wewnętrznych dokumentów. Regulamin strony internetowej powinien uwzględniać informacje o:

• wszelkich ograniczeniach, które są nakładane na użytkowników w odniesieniu do informacji przekazywanych przez użytkowników;
• informacje na temat wszelkich polityk, procedur, środków i narzędzi wykorzystywanych na potrzeby moderowania treści;
• regulaminie wewnętrznego systemu rozpatrywania skarg

(art. 14 ust. 1-4 Rozporządzenia DSA).

Większość dobrze napisanych regulaminów stron internetowych spełnia częściowo te wymagania.

1. W Serwisie należy podejmować działania zgodne z prawem. 
2. Zabronione jest składanie Zamówienia anonimowo, pod pseudonimem lub używając niepoprawnych danych osobowych.
3. Masz obowiązek korzystania z Serwisu zgodnie z Regulaminem, obowiązującymi przepisami prawa i dobrymi obyczajami, z uwzględnieniem dóbr osobistych i praw własności intelektualnej, w szczególności przysługujących mi lub osobom trzecim praw autorskich oraz w sposób niezakłócający funkcjonowania Serwisu. 
4. Podczas korzystania ze Serwisu zakazane jest dostarczanie lub przekazywanie treści o charakterze bezprawnym, w szczególności poprzez rozsyłanie treści zabronionych przepisami prawa, w tym w ramach formularzy dostępnych w Serwisie lub naruszające w jakikolwiek sposób prawa własności intelektualnej.

Fragment obecnego regulaminu z mojej strony internetowej 

Jak widzisz, modyfikacja regulaminu wymaga jedynie doprecyzowania działań niedozwolonych. Dodatkowo regulamin powinien odwoływać się do wszelkich polityk, procedur, środków i narzędzi wykorzystywanych na potrzeby moderowania treści. Brzmi jak dużo pracy. Prawda jest jednak taka, że wiele regulaminów uwzględnia już informacje dotyczące moderowania komentarzy, weryfikowania opinii i ewentualnie ich modyfikacji. Co więcej, regulamin lub inne dokumenty (polityka opinii czy polityka prywatności i plików cookie) zawiera także informacje na temat stosowanych zabezpieczeń, narzędzi (wtyczek, rozwiązań technicznych), które pozwalają zarządzać treściami i moderować je. Na potrzeby dostosowania się do przepisów DSA należy zweryfikować obecną dokumentację. Nie ma jednak sensu tworzenia wielostronicowych dokumentów, które w praktyce nie będą w ogóle wykorzystywane. Jestem zwolennikiem zasady less is more. 

Jeżeli strona internetowa jest skierowana głównie do małoletnich, to regulamin powinien być napisany w języku dostosowanym do ich wieku. 

Sprawozdanie dot. moderowania treści

Jednym z najtrudniejszych obowiązków jest obowiązek sprawozdawczy. Polega on na podaniu do publicznej wiadomości w formacie nadającym się do odczytu maszynowego sprawozdania dotyczącego moderowania treści. Obowiązek ten nie dotyczy jednak mikroprzedsiębiorców lub małych przedsiębiorców, którzy nie kwalifikują się jako tzw. bardzo duże platformy internetowe.

Kogo nie dotyczy obowiązek sprawozdawczy?

Obowiązek sprawozdawczy nie dotyczy mikroprzedsiębiorców lub małych przedsiębiorców, którzy nie kwalifikują się jako tzw. bardzo duże platformy internetowe.

Co to oznacza? 

Po pierwsze, musisz być mikroprzedsiębiorcą lub małym przedsiębiorcą. 

Po drugie, Twoja strona internetowa nie może kwalifikować się jako „bardzo duża platforma internetowa”. 

Mikroprzedsiębiorstwo to przedsiębiorstwo, które zatrudnia mniej niż 10 pracowników, a jego obrót roczny (kwota przyjętych pieniędzy w danym okresie) lub bilans (zestawienie aktywów i pasywów firmy) wynosi poniżej 2 mln EUR.

Małe przedsiębiorstwo to przedsiębiorstwo, które zatrudnia mniej niż 50 pracowników, a jego obrót roczny lub bilans wynosi poniżej 10 mln EUR.

Bardzo duże platformy internetowe (tzw. VLOP) to platformy internetowe, które mają średnią liczbę miesięcznie aktywnych odbiorców usługi wynoszącą co najmniej 45 mln i które na podstawie decyzji Komisji Europejskiej zostały uznane za takie (art. 33 ust. 1-4 Rozporządzenia DSA).

Dobra wiadomość jest taka, że istnieje lista podmiotów, które zostały uznane za bardzo duże platformy internetowe. 

Przykłady bardzo dużych platform internetowych

• strony typu marketplace takie jak: Alibaba, AliExpress, Amazon Store, Apple AppStore, Zalando, Booking.com
• serwisy społecznościowe takie jak: Facebook, Instagram, LinkedIn, Pinterest, Snapchat, TikTok, X (wcześniej Twitter), YouTube;
• narzędzia firmy Google takie jak: Google Play, Google Maps, Google Search, Google Shopping.

Jak widzisz, większość właścicieli stron internetowych będzie zwolnionych z obowiązku sprawozdawczego. 

Dodatkowe obowiązki stawiane dostawcom usług hostingu

Dodatkowe obowiązki

1. Mechanizm zgłaszania nielegalnych treści 2. Podejmowanie decyzji i prawo do odwołania się 3. Zgłoszenie zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa

Do dodatkowych obowiązków nałożonych na właścicieli stron internetowych zalicza się: 

1. mechanizm zgłaszania nielegalnych treści, 
2. podejmowanie decyzji i prawo do odwołania się, 
3. zgłaszanie zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa.

Mechanizmy zgłaszania nielegalnych treści

Właściciel strony internetowej ma obowiązek wdrożenia łatwo dostępnych i przyjaznych dla użytkownika mechanizmów zgłaszania nielegalnych treści (art. 16 rozporządzenia DSA). 

Nielegalne treści oznaczają informacje, które same w sobie lub przez odniesienie do działania, w tym sprzedaży produktów lub świadczenia usług, nie są zgodne z prawem Unii lub z prawem jakiegokolwiek państwa członkowskiego, które jest zgodne z prawem Unii, niezależnie od konkretnego przedmiotu lub charakteru tego prawa.

Art. 3 lit. h) Rozporządzenia DSA

Już teraz rozumiesz, dlaczego właściciele platform społecznościowych ostatnio blokują zaskakująco dużo treści. Pomijam już prawidłowość kwalifikacji tych treści jako nielegalnych. 

Decyzja i prawo do odwołania się

Właściciel strony internetowej ma obowiązek podjęcia formalnej decyzji dotyczącej zgłoszonej potencjalnie nielegalnej treści i poinformowania użytkownika o niej. W decyzji należy również wskazać powody jej podjęcia oraz dostępne możliwości odwołania się od niej (art. 17 rozporządzenia DSA).

Zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa

W określonych sytuacjach, takich jak podejrzenie popełnienia przestępstwa zagrażającego życiu lub bezpieczeństwu osób, które to przestępstwa stanowią zagrożenie publiczne (np. podżeganie do terroryzmu), właściciel strony internetowej ma obowiązek poinformować właściwe organy ścigania o możliwości popełnienia przestępstwa (art. 18 rozporządzenia DSA).

Podsumowanie

Przepisy rozporządzenia DSA zaczną obowiązywać właścicieli stron internetowych od 17.02.2024 r. Nakładają one na określone podmioty działające w internecie obowiązki. Są nimi: (1) konieczność wyznaczenia punktu kontaktowego, (2) konieczność wyznaczenia przedstawiciela (podmioty poza UE), (3) aktualizacja regulaminu strony, a w niektórych przypadkach (4) obowiązek sprawozdawczy dot. nielegalnych treści. 

Dodatkowe obowiązki to: (1) stworzenie mechanizmu zgłaszania nielegalnych treści, (2) obowiązek podejmowanie decyzji w sprawie nielegalnych treści i zapewnienie prawa użytkownikowi do odwołania się od tej decyzji oraz (3) konieczność zgłaszania zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa w określonych sytuacjach.

---

Słowniczek pojęć

DSA  –  zwany także aktem o usługach cyfrowych to skrótowa nazwa Rozporządzenia  Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2065 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych oraz zmiany dyrektywy 2000/31/WE (akt o usługach cyfrowych), Dz.U. L 277 z 27.10.2022, s. 1–102. 

UOKiK – skrót stosowany do oznaczenia Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

---

Niniejszy artykuł ma charakter wyłącznie edukacyjny i nie stanowi porady prawnej ani opinii prawnej. Zapoznaj się z notą prawną.

Jeżeli potrzebujesz indywidualnej pomocy związanej dostosowaniem się do zmian prawnych, napisz na napisz@tudzialprawny.pl. 

Stan prawny na dzień: 7.02.2024 r.

---

Bibliografia

1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2065 w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych oraz zmiany dyrektywy 2000/31/WE (akt o usługach cyfrowych), Dz.U. L 277 z 27.10.2022, s. 1–102), (online:) https://eur-lex.europa.eu/PL/legal-content/summary/digital-services-act.html, dostęp: 16.01.2024 r. 
2. Akt o usługach cyfrowych, streszczenie dokumentu, (online:) https://eur-lex.europa.eu/PL/legal-content/summary/digital-services-act.html, dostęp: 16.01.2024 r. 
3. Zalecenie Komisji z dnia 6 maja 2003 r. dotyczące definicji mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (Tekst mający znaczenie dla EOG) (notyfikowana jako dokument nr C(2003) 1422), (online:) https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex%3A32003H0361, dostęp: 26.01.2024 r. 
4. Mikroprzedsiębiorstwa oraz małe i średnie przedsiębiorstwa – definicja i zakres, (online:) https://eur-lex.europa.eu/PL/legal-content/summary/micro-small-and-medium-sized-enterprises-definition-and-scope.html, dostęp: 26.01.2024 r. 
5. Komisja Europejska, DSA: Bardzo duże platformy internetowe i wyszukiwarki, (online:) https://digital-strategy.ec.europa.eu/pl/policies/dsa-vlops, dostęp: 16.01.2024 r.

Źródło zdjęcia: Karolina Grabowska, Pexels, https://www.pexels.com/pl-pl/zdjecie/biznesmen-mezczyzna-osoba-reka-4195501/, dostęp: 12.02.2024 r.